Quan niệm cho rằng nền kinh tế Trung Quốc có thể dễ dàng được sửa chữa bằng một gói kích thích lớn, như một số nhà phân tích gợi ý, về cơ bản là sai lầm. Ý tưởng rằng “chỉ cần Tập chịu lắng nghe và thực hiện một gói kích thích lớn, mọi thứ sẽ ổn” đã bỏ qua những vấn đề sâu sắc hơn đang diễn ra.

Hãy để tôi giải thích lý do tại sao.

Mô hình tăng trưởng thúc đẩy mở rộng nhanh chóng của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ đã bị phá vỡ về cơ bản. Trong hai năm qua, chúng ta đã thấy cách kích thích tiền tệ có ít tác dụng. Điều này là do các điều kiện kinh tế cơ bản đã thay đổi. Hơn nữa, sự miễn cưỡng của nhà nước trong việc thực hiện một gói kích thích tài khóa lớn không chỉ là do do dự hoặc “chúng ta không thể vượt qua được ý chí của Tập” – mà là sự thừa nhận rằng họ đang phải vật lộn để thực hiện nó một cách hiệu quả. Đây là lý do:

1. Tiêu dùng trong nước: Ngành bất động sản, từng là nền tảng cho sự tăng trưởng của Trung Quốc, đã bị phá vỡ không thể sửa chữa được nữa và việc bơm thêm vốn vào đó sẽ không giải quyết được vấn đề.

Nhiều năm xây dựng quá mức, sử dụng đòn bẩy quá mức và mua quá mức đã dẫn đến một thị trường phình to với quá nhiều hàng tồn kho. Đây không phải là vấn đề thiếu vốn mà là một sai sót mang tính hệ thống.

Ngoài ra, chúng ta đang chứng kiến ​​giai đoạn đầu của một thị trường tiêu dùng đang thu hẹp. Sự sụp đổ của hiệu ứng giàu có từ bất động sản – nơi giá trị tài sản tăng khiến người tiêu dùng cảm thấy giàu có hơn và sẵn sàng chi tiêu hơn – hiện đang đảo ngược.

Khi giá trị tài sản giảm, niềm tin của người tiêu dùng tiếp tục bị xói mòn, kéo theo mức tiêu dùng trong nước đi xuống.

2. Đầu tư: Các doanh nhân tư nhân đã mất niềm tin vào chế độ. Nhiều người trong số họ không còn nhìn thấy triển vọng dài hạn ở Trung Quốc. Trong khi một số vẫn có thể tham gia vào các cơ hội đầu cơ ngắn hạn, thì niềm tin vào đầu tư bền vững, dài hạn đã giảm dần. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng do nhà nước thúc đẩy từng thúc đẩy tăng trưởng cũng đã đi đến hồi kết. Trong nhiều năm, Trung Quốc đã bơm số liệu GDP của mình bằng cách đầu tư quá mức vào các dự án cơ sở hạ tầng, nhiều dự án trong số đó hiện mang lại lợi nhuận thấp hoặc âm. Đường sá không có đích đến và sân bay trống rỗng không tạo ra tăng trưởng kinh tế bền vững.
3. Xuất khẩu: Bối cảnh địa chính trị toàn cầu đã thay đổi đáng kể theo hướng bất lợi cho Trung Quốc. Nhiều quốc gia hiện đang áp dụng các biện pháp bảo hộ để hạn chế hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, xuất phát từ cả mối quan tâm về kinh tế và chiến lược. Mặc dù Trung Quốc sản xuất khoảng một phần ba hàng hóa của thế giới, nhưng nước này đang chạm đến ngưỡng trần của nhu cầu bên ngoài. Các thị trường lớn, đặc biệt là ở phương Tây, đang hạn chế sự phụ thuộc vào sản xuất của Trung Quốc và xu hướng này chỉ đang tăng tốc. Kết quả là gì? Cỗ máy xuất khẩu từng bùng nổ đang chậm lại khi ngày càng ít thị trường muốn hoặc có khả năng hấp thụ sản lượng của Trung Quốc.

Với tình trạng tiêu dùng trong nước suy yếu, đầu tư dài hạn cạn kiệt và thị trường xuất khẩu toàn cầu trở nên khó tiếp cận hơn, Trung Quốc phải đối mặt với một câu hỏi cơ bản: bạn sẽ đầu tư vốn vào đâu? Và nếu các doanh nhân tư nhân không muốn chấp nhận rủi ro, thì ai sẽ là người thúc đẩy việc thực hiện bất kỳ chiến lược tăng trưởng nào?

Đây là lý do tại sao ý tưởng cho rằng một gói kích thích lớn sẽ giải quyết được các vấn đề của Trung Quốc là sai lầm.

Những thách thức của Trung Quốc là mang tính cấu trúc, không phải theo chu kỳ.

Chúng đòi hỏi những cải cách xã hội, kinh tế và chính trị sâu sắc – vượt xa những gì một gói kích thích, dù lớn đến đâu, có thể đạt được. Các khoản tiền hoặc tiền tài trợ sẽ không giải quyết được những vấn đề cơ bản này.

Giải pháp đòi hỏi phải điều chỉnh toàn bộ mô hình tăng trưởng và điều đó sẽ không xảy ra vì lý do chính trị.

Trần Duy Long

Nguồn: https://www.facebook.com/longsd/posts/pfbid02a1MKgqAn3wztFX1r4emBgiLhaLURNepmvDsNcCs